Czy osoba cierpiąca na schizofrenię może i powinna pracować?

Wykonywanie zawodu ułatwia społeczną remisję, przeciwdziała krzywdzącej stygmatyzacji i może w znacznej mierze przyczynić się do osiągnięcia sukcesu terapeutycznego.

Schizofrenia – jedna z najczęstszych chorób psychicznych

Schizofrenia jest jedną z najczęstszych chorób psychicznych – cierpi na nią około 1 % populacji. Zaliczana jest do zaburzeń psychotycznych, które charakteryzują się występowaniem objawów wytwórczych, czyli urojeń i omamów. Ponadto w schizofrenii mogą wystąpić: zobojętnienie uczuciowe, niemożność wyrażania emocji, czy wycofanie społeczne, zbiorczo określane jako tzw. objawy negatywne.

Przebieg schizofrenii

Schizofrenia cechuje się przebiegiem nawrotowym, co rozumiemy jako występowanie naprzemiennych okresów ostrych objawów psychotycznych i remisji, czyli faz, kiedy symptomy te mają znikome nasilenie lub nie występują wcale.

Obraz kliniczny schizofrenii może być niezwykle zróżnicowany, a ostateczny kierunek rozwoju choroby jest trudny do przewidzenia. Szacunkowo możemy wyróżnić cztery główne ścieżki przebiegu schizofrenii („teoria ćwiartek”), gdzie część pacjentów osiąga dobrą remisję, 1/4 mimo dobrej remisji społecznej, ma przetrwałe objawy choroby, 25% ma przetrwałe objawy a remisja społeczna jest tylko częściowa, z kolei u pozostałych obserwuje się przewlekły przebieg choroby z tendencją do pogarszania się ich stanu.

Kierunek rozwoju schizofrenii jest kształtowany przez wiele różnorodnych czynników, wśród których wyróżnić możemy m.in. tryb życia (stosowanie substancji psychoaktywnych, higiena snu, odpowiednia dieta, unikanie nadmiernego stresu), wsparcie najbliższych, poziom funkcjonowania przedchorobowego oraz niezmiernie istotny poziom współpracy na linii lekarz-pacjent, w tym regularne przyjmowanie leków przeciwpsychotycznych.

Praca – tak czy nie?

Odpowiedź na pytanie, czy chory może podjąć lub kontynuować pracę, jest zależna od wielu czynników, przede wszystkim od przebiegu klinicznego i nasilenia objawów schizofrenii. Nie ma żadnych przeciwwskazań, by osoba będąca w remisji pracowała, a wręcz jest to pożądane.

Realizowanie się na polu zawodowym, oprócz oczywistego wymiaru jakim jest pozyskanie środków materialnych, ma także inny, głębszy sens – osoba spełniająca się zawodowo czuje się dowartościowana, potrzebna. Wykonywanie zawodu ułatwia społeczną remisję, przeciwdziała krzywdzącej stygmatyzacji i może w znacznej mierze przyczynić się do osiągnięcia sukcesu terapeutycznego.

Zagrożenia związane z pracą

Oczywiście praca nie jest panaceum na schizofrenię i oprócz znaczących korzyści, jakie można odnieść, kontynuując ją, niestety niesie ze sobą także zagrożenia. Z pracą nieodłącznie związany jest stres, napięcia, konflikty, które z kolei mogą przyczynić się do nasilenia objawów choroby bądź ich nawrotu. Dlatego ważne jest, by w miarę możliwości ich unikać, dbać o efektywny wypoczynek, a kiedy to niezbędne, zrobić sobie przerwę od zawodowych obowiązków.

Odpowiednio prowadzone leczenie, którego podstawę stanowi regularne przyjmowanie leków przeciwpsychotycznych oraz właściwy, higieniczny tryb życia, może sprawić, że osoba chora na schizofrenię będzie pełnowartościowym pracownikiem, czerpiącym z wykonywania zawodu zarówno satysfakcję, jak i korzyści terapeutyczne.