Tkanka nerwowa wykazuje dużą zdolność do regeneracji. dlatego zastosowanie neurorehabilitacji może przynieść zadowalające, a czasem nawet spektakularne efekty. Stosowanie ćwiczeń i treningów usprawniających jest szczególnie skuteczne w przypadku dzieci.
Wskazania do neurorehabilitacji
Rehabilitacja neurologiczna powinna zostać podjęta w przypadku diagnozy lub zaobserwowania u malucha niepokojących symptomów, do których zalicza się:
- zaburzenia i uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, (np. tarń dwudzielna utajona, wodogłowie wrodzone, przepuklina oponowa i oponowo-rdzeniowa, rozszczep kręgosłupa i rdzenia kręgowego, Mózgowe Porażenie Dziecięce),
- choroby genetyczne, metaboliczne oraz wady wrodzone (m.in. Zespół Downa),
- deformacje narządu ruchu będące powikłaniami urazów i chorób ośrodkowego układu nerwowego,
- zaburzenia ruchowe, np. podwyższone lub obniżone napięcie mięśniowe, asymetria ułożenia kończyn,
- zaburzenia integracji sensorycznej oraz zmysłu: wzroku, słuchu i mowy,
- nieprawidłowości w czasie ciążowo-okołoporodowym,
- opóźnienia rozwoju psychoruchowego (o ustalonej i nieustalonej przyczynie).
Wczesne wykrycie zaburzeń oraz podjęta jak najszybciej rehabilitacja, pozwalają w dużym stopniu całkowicie uniknąć lub znacznie zminimalizować niepełnosprawność u dziecka.
Kompleksowa terapia układu nerwowego – przywracanie sprawności neurologicznej
W przypadku rehabilitacji bardzo ważne jest podjęcie działań naprawczych jak najwcześniej. Dzięki temu dziecko nie nabędzie nieprawidłowych zachowań kompensacyjnych. Chodzi o nauczenie poprawnych wzorców, które nie będą zaburzały czynności innych kończyn lub funkcji.
Celem rehabilitacji układu nerwowego jest przywrócenie, zaadaptowanie oraz utrzymanie prawidłowych funkcji organizmu. W końcowej fazie leczenia zwraca się również uwagę na profilaktykę, aby zapobiegać powrotom do stanu sprzed rehabilitacji.
Program neurorehabilitacji powinien być indywidualnie dostosowany do dziecka. Bardzo ważne jest równoczesne wspieranie małego pacjenta w sferze fizycznej, psychicznej oraz społecznej. Konieczne również w całym procesie jest zaangażowanie rodziców lub opiekunów, nauczenie ich właściwej pielęgnacji oraz czynności podtrzymujących efekty terapii.
Rehabilitacja w obrębie układu nerwowego u dzieci, polega przede wszystkim na przywróceniu (całkowitym lub częściowym) utraconych funkcji. Bardzo ważne jest wdrożenie złożonego oddziaływania, na który składają się:
- Fizjoterapia np. rehabilitacja klasyczna, terapia manualna: masaże lecznicze, zajęcia w wodzie.
- Fizykoterapia (np. leczenie uzdrowiskowe, jonofereza, światłolecznictwo oraz elektroterapia, np. tonoliza: polega na elektrostymulacji, która prowadzi do przywrócenia fizjologicznej równowagi nieprawidłowo funkcjonujących mięśni).
- Terapia logopedyczna i neurologopedyczna, np. zajęcia wokalne, zajęcia niwelujące zaburzenia i wady wymowy, terapia jąkania, terapia afazji (całkowitej utraty zdolności mowy).
- Terapia zajęciowa, czyli funkcjonalna, to zajęcia mające na celu usprawnienie utraconych lub upośledzonych funkcji, np. wstawania, siadania, chwytania. W ramach tych zajęć odbywają się również: malowanie, lepienie, rysowanie, układanie klocków, segregacja przedmiotów – wszystkie aktywności, które poprawiają motorykę i koordynację wzrokowo-ruchową dziecka.
- Terapia behawioralna, mająca na celu niwelowanie społecznych konsekwencji niepełnosprawności.
- Terapia neuropsychologiczna, np. ćwiczenia funkcji poznawczych, czyli ćwiczenia pamięci, myślenia, orientacji oraz funkcji wzrokowo-przestrzennych.
Skuteczność neurorehabilitacji polega nie tylko na przywróceniu czynności ruchowych z punktu widzenia układu szkieletowego i mięśniowego. Bardzo istotne są również działania mające na celu poprawę sprawności na poziomie neuronalnym. Dzięki kompleksowemu podejściu rehabilitacja młodego pacjenta przebiega sprawniej i szybciej.
Rehabilitacja przynosi rezultaty, jedynie wtedy, gdy jest prowadzona systematycznie. Ważna również jest atrakcyjność zadań, które wykonuje dziecko oraz zaangażowanie rodziców lub opiekunów w cały proces.
Profesjonalnie przeprowadzona neurorehabilitacja może być stosowana również w ramach profilaktyki oraz wspierania rozwoju psycho-ruchowego dziecka oraz w celu uniknięcia możliwych, przyszłych zaburzeń sensomotorycznych.